11048,11%-1,05
41,36% 0,27
48,69% 0,10
4848,03% 0,21
7935,99% 0,00
Türkiye’de define arama, tarihî eserlerin korunması amacıyla sıkı kurallara bağlanmıştır. 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında çıkarılan Define Arama Yönetmeliği, hem define meraklılarının hem de araştırmacıların uyması gereken prosedürleri belirler. Kaçak kazılar ise ciddi cezai yaptırımlarla sonuçlanır.
Türkiye’de define aramak isteyen kişilerin, öncelikle Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı müze müdürlüklerine başvuru yapması gerekir. Başvuru sırasında:
Arama yapılacak arazinin tapu bilgileri,
Alanın krokisi,
Kimlik bilgileri ve dilekçe,
Gerekli harç ve teminat belgeleri ibraz edilir.
Onay sürecinden geçen başvurular, müze yetkililerinin gözetiminde gerçekleşir.
Define araması her yerde yapılamaz. Özellikle:
Sit alanları,
Tarihî ören yerleri,
Mezarlıklar ve kutsal alanlar,
Devlete ait koruma bölgeleri kesinlikle yasaktır.
Bu tür bölgelerde izinsiz kazı yapmak, hapis ve para cezası gerektiren ağır bir suçtur.
Define arama yönetmeliğine göre, kazı sonucu ortaya çıkan her türlü tarihî eser ve buluntu devletin malı sayılır. Ancak define arayıcıları, buluntunun değerine göre belirlenen bir oran üzerinden ödül alma hakkına sahiptir. Bu durum, kaçakçılığın önüne geçmek için düzenlenmiştir.
Yönetmelik yalnızca izin prosedürünü değil, güvenlik ve çevresel tedbirleri de kapsar. Kazı sırasında:
Göçük ve zehirli gaz risklerine karşı önlemler alınmalı,
Çevreye zarar verilmemeli,
Kazı sonrası alan eski hâline getirilmeli,
Yerel halkın yaşam alanları korunmalıdır.
Türkiye’de define arama, bireysel bir hobi veya meraktan öte, devletin gözetiminde yürütülen ciddi bir süreçtir. Yönetmeliğe uygun hareket etmek, hem tarihî mirası korumak hem de yasal sorunlardan kaçınmak için zorunludur. İzin alınmadan yapılan kazılar yalnızca suç teşkil etmekle kalmaz, aynı zamanda tarihî değerlere de onarılmaz zararlar verir.
