Karadeniz’in Tarihî Mirası: Antik Kolonilerden Osmanlı’ya Uzanan Yolculuk ve Define Rivayetleri neler?

Karadeniz kıyıları tarih boyunca pek çok topluluğun etkisi altında kalmıştır. Kolhis, Kimmer, İskit ve Persler, bu bölgenin en eski hâkimleri arasında yer almıştır.
MÖ 7. yüzyıldan itibaren Yunan kolonileri kıyılarda şehirler kurmuştur. Sinope (Sinop), Amisos (Samsun), Trapezus (Trabzon), Herakleia Pontike (Karadeniz Ereğli) gibi kentler, ticaret ve kültürel etkileşimin merkezleri hâline gelmiştir.

Roma ve Bizans Dönemi

Roma İmparatorluğu döneminde Karadeniz, tahıl ve hammadde ticaretinin stratejik güzergâhıydı.
Bizans döneminde ise Trabzon, Samsun ve Sinop, önemli liman kentleri olarak öne çıkmıştır.
1204–1461 yılları arasında bölgede varlığını sürdüren Trabzon İmparatorluğu, Bizans mirasının devamı niteliğindeydi.

Türk Beylikleri ve Osmanlı

yüzyıldan itibaren Türk akınları Karadeniz’e ulaşmaya başladı. Danişmentliler ve Çaka Beyliği bu süreçte bölgede etkin oldu.
Osmanlı döneminde Karadeniz kıyıları, hem ticaret hem de savunma bakımından kritik bir merkezdi. Bu dönemde limanlar geliştirilmiş, kaleler inşa edilmiştir.

Define Rivayetleri ve Tarihî Alanlar

Karadeniz’in dağlık coğrafyası, mağaraları ve eski liman kentleri, halk arasında define söylencelerinin doğmasına neden olmuştur. Ancak bu rivayetler efsane niteliğindedir; bölgenin asıl değeri arkeolojik mirasında gizlidir.

Trabzon – Sümela Manastırı: Gizli hazinelerle ilişkilendirilse de aslında Bizans sanatının eşsiz bir eseridir.

Sinop: Karadeniz’in en eski liman kentlerinden biridir. Kalesi ve antik kalıntıları define söylencelerine konu olmuştur.

Amasya: Kaya mezarları ve Osmanlı eserleriyle tanınır; halk arasında gömü rivayetleriyle anılır.

Giresun Adası: Karadeniz’in tek adasıdır. Korsanların sakladığı hazinelerden bahseden efsanelerle öne çıkar.

Samsun – Amisos Tepesi: Antik dönemde zengin bir yerleşim yeri olan bu bölgedeki mezar odaları, define söylencelerinin merkezindedir.

Ordu – Boztepe: Halk arasında gömü hikâyeleriyle ilişkilendirilir.

Zonguldak – Ereğli: Antik Herakleia Pontike kenti, mitolojik efsaneler ve define rivayetleriyle bilinir.

Sonuç

Karadeniz Bölgesi, antik Yunan kolonilerinden Trabzon İmparatorluğu’na, Osmanlı döneminden günümüze kadar çok katmanlı bir tarihe sahiptir. Halk arasında anlatılan define efsaneleri bu zengin geçmişin bir yansımasıdır. Ancak bölgenin büyük kısmı arkeolojik sit alanıdır ve define aramak kesinlikle yasaktır. En doğru yaklaşım, Karadeniz’in bu eşsiz mirasını arkeolojik kazılar, müzeler ve turistik ziyaretlerle tanımak ve gelecek nesillere aktarmaktır.