11048,11%-1,05
41,36% 0,27
48,69% 0,10
4848,03% 0,21
7935,99% 0,00
İlk Çağlar:
Doğu Anadolu, Anadolu’nun en eski yerleşim merkezlerinden biridir.
Urartular (MÖ 9.–6. yy) Van Gölü çevresinde güçlü bir krallık kurmuş, kaleler, sulama kanalları ve tapınaklar inşa etmiştir. Van Kalesi ve Çavuştepe bu dönemin izlerindendir.
Hititler, Asurlar ve Medler bölgede hâkimiyet kurmuş; Persler de Doğu Anadolu’yu yönetmiştir.
Roma ve Bizans:
Bölge, Roma ve Bizans döneminde sık sık Sasaniler ile Bizans arasında mücadelelere sahne olmuştur.
Erzurum (Theodosiopolis) önemli bir Bizans kalesi olarak öne çıkmıştır.
Selçuklu ve Osmanlı Dönemi:
11. yüzyılda Malazgirt Zaferi ile bölge Selçuklu hâkimiyetine girmiştir.
Osmanlı döneminde ise özellikle Erzurum, Kars, Van gibi şehirler stratejik askerî merkezler hâline gelmiştir.
Doğu Anadolu, tarih boyunca pek çok uygarlığa ev sahipliği yaptığı için halk arasında define söylenceleri de yaygındır. Ancak bunların büyük kısmı rivayetlere dayanır.
Van ve çevresi (Urartu Kaleleri): Urartu krallarının hazineleri olduğuna dair halk arasında pek çok söylence vardır. Van Kalesi en çok adı geçen yerdir.
Kars – Ani Harabeleri: Orta Çağ’ın en önemli ticaret kentlerinden biri olan Ani, define söylencelerinin odağındadır.
Erzurum: Bizans ve Osmanlı kaleleriyle define efsanelerine konu olur.
Ağrı Dağı: Hem kutsal hem de efsanelere konu olan Ağrı Dağı’nda gömülü hazinelerden bahsedilir.
Bitlis: Eski hanlar, kaleler ve İpek Yolu üzerindeki konumuyla gömü söylenceleri taşır.
Malazgirt (Muş): Savaş alanları ve eski yerleşimler halk arasında define hikâyelerine sahne olmuştur.
Tunceli ve Munzur Vadisi: Dağlık yapısı ve eski yerleşim kalıntıları nedeniyle gömü söylenceleri anlatılır.
Doğu Anadolu Bölgesi, Urartulardan Bizans’a, Selçuklulardan Osmanlı’ya kadar pek çok uygarlığın izlerini barındırır. Bu köklü geçmiş, halk arasında define söylencelerinin yaygın olmasına yol açmıştır. Ancak unutulmamalıdır ki bu alanların neredeyse tamamı arkeolojik sit alanıdır ve define aramak yasal değildir.
En doğru yaklaşım, bu bölgeleri arkeolojik ve turistik değerleriyle keşfetmek, müzeler ve kazı alanlarını ziyaret ederek tarihî mirası yerinde görmektir.
