Antik çağlardan Bizans ve Trabzon İmparatorluğu'na, Osmanlı'dan günümüze kadar uzanan bu köklü tarih, şehirde halk arasında define söylentilerinin de yayılmasına yol açmıştır.
Antik Çağ: Trabzon'un tarihi MÖ 7. yüzyılda kurulan Trapezus kentine kadar uzanır. Yunan kolonileri tarafından kurulan bu şehir, Karadeniz ticaretinde önemli bir liman olmuştur.
Roma ve Bizans: Roma döneminde büyüyen Trabzon, Bizans zamanında önemli bir askeri ve ticari merkez hâline gelmiştir.
Trabzon İmparatorluğu (1204–1461): İstanbul'un Latinler tarafından işgal edilmesinden sonra Bizans soyluları tarafından kurulan Trabzon İmparatorluğu, 250 yılı aşkın süre boyunca bölgeye hükmetmiştir.
Osmanlı: 1461'de Fatih Sultan Mehmet tarafından Osmanlı topraklarına katılan Trabzon, özellikle Yavuz Sultan Selim'in sancakbeyliği döneminde önemli bir merkez olmuştur.
Trabzon'un en bilinen sembollerinden olan Sümela Manastırı, halk arasında define söylentilerinin en çok dile getirildiği yerdir. Rivayetlere göre keşişler tarafından değerli eşyalar manastırın gizli bölümlerinde saklanmıştır.
Bizans döneminde inşa edilen, Osmanlı döneminde de kullanılan kale, define söylentilerinin merkezindedir. Efsanelere göre kuşatma dönemlerinde hazineler surların altındaki tünellere gizlenmiştir.
Bizans dönemine ait bu önemli yapı, halk arasında hem kutsal hem de "gömü rivayetleri"yle anılır. Çevresindeki eski mezarlıklar da define söylencelerinin konusudur.
Trabzon'un tarihi konakları, hanları ve yer altı geçitleri, define hikâyelerinin başka bir kaynağıdır. Özellikle ticaretle uğraşan zengin ailelerin mallarını sakladığına dair söylenceler halk arasında hâlâ anlatılır.
Trabzon, antik çağlardan Osmanlı'ya uzanan köklü tarihiyle Anadolu'nun en önemli şehirlerinden biridir. Bu zengin tarih, halk arasında define söylentilerinin doğmasına neden olmuştur. Ancak gerçek hazine, Trabzon'un Sümela Manastırı, Ayasofya'sı, kaleleri ve kültürel mirasıdır.