"Define arama" pek çok kişinin ilgisini çeken, heyecan verici ama bir o kadar da riskli bir uğraştır. Define bulma hevesiyle izinsiz kazılar yapmak hem yasal sorunlara yol açar hem de can güvenliği açısından tehlikeler barındırır. Bu nedenle define aramak isteyenlerin dikkat etmesi gereken noktalar vardır. Bu yazıda define ararken nelere dikkat edilmeli, define arama izni nasıl alınır, hangi ekipmanlar gerekir ve güvenlik nasıl sağlanır gibi soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.
Define Aramanın Hukuki Boyutu
Türkiye'de define arama, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında düzenlenmiştir. Yani define aramak isteyenlerin öncelikle resmî izin alması gerekir. İzin olmadan yapılan kazılar "kaçak kazı" sayılır ve ağır cezaları vardır.
Başvuru, Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı müze müdürlüklerine yapılır.
Arama yapılacak alanın tapusu, krokisi ve başvuru dilekçesi hazırlanır.
Gerekli harçlar ödendikten sonra müze uzmanları gözetiminde kazı yapılabilir.
Kazıda ortaya çıkan eser veya değerli buluntular devletin malıdır. Aramayı yapan kişiye yalnızca belirli bir ödül payı verilir. Bulunan eserleri saklamak veya satmak suçtur.
VLF Dedektör: Yeni başlayanlar için uygundur, yüzeye yakın metalleri kolayca tespit eder.
PI Dedektör: Daha derin aramalarda etkilidir, mineral yoğunluğundan daha az etkilenir.
Multifrekans Dedektör: Hem yüzey hem derinlik aramalarında başarılıdır, profesyoneller tarafından tercih edilir.
Küçük kazı aletleri (kürek, sondaj çubuğu)
Koruyucu ekipman (kask, eldiven, maske, bot)
Gaz ölçüm cihazı
GPS veya harita cihazı
Kazı sırasında en büyük tehlikelerden biri göçüktür. Bu nedenle rastgele derin çukurlar açmak son derece tehlikelidir. Çukur kenarlarının desteklenmesi gerekir.
Kapalı alanlarda metan ve karbondioksit birikimi olabilir. Bu gazlar zehirlenmelere ve boğulmalara yol açar. Gaz ölçüm cihazı kullanmak hayat kurtarır.
Arazi altında gömülü elektrik ve su hatlarına zarar vermek hem büyük tehlike hem de yasal sorumluluk doğurur. Arama yapılmadan önce bölge mutlaka kontrol edilmelidir.
Kazı yapılan bölgede doğa tahrip edilmemeli.
Çukurlar kapatılmalı, çevreye atık bırakılmamalı.
Yerel halkın yaşamına zarar verilmemeli, sosyal huzura dikkat edilmeli.
Define arama yalnızca dedektörle yapılan bir faaliyet değildir. Başarılı bir arama için:
Arkeoloji bilgisi,
Jeoloji bilgisi,
Tarihî araştırmalar gerekir.
Ayrıca tek başına değil, ekip halinde çalışmak daha güvenli ve verimlidir.